پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

علی ربیعی در یادداشتی با عنوان «کار و اشتغال؛ ابر‌بحران نه چندان دور» به تبیین چالش‌های آینده و امروز بازار کار پرداخت.انقلاب دیجیتال و رشد هوش مصنوعی که "یووال نوح هراری" از آن با عنوان «هوش بیگانه» یاد می‌کند، مفاهیم سنتی کار و کارگری را با تحولی اساسی مواجه ساخته است.طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۲۴، تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۷۰ میلیون شغل جدید در جهان ایجاد و ۹۲ میلیون شغل حذف خواهد شد. این تحول ساختاری، نیازمند مهارت‌های نوین مبتنی بر فناوری، نوآوری و تفکر خلاق است. با این‌حال، در ایران چالش‌های سیاست‌گذاری و عدم آمادگی ساختارهای موجود، گذار به این دنیای جدید را با مخاطرات جدی همراه کرده است. و به دلیل تغییر در شیوه تولید مبتنی بر تکنولوژی، علاوه بر کارگران صنعتی و کشاورزی، دو گونه کارگر شامل کارگران دانشی و کارگران خدماتی، بشکل جدی‌تر مطرح خواهند شد

دربارهٔ چگونگی تدوین و تصویب سند چشم‌انداز بیست ساله، باید گفت که به شکست طرح‌های چشم‌انداز-گونهٔ پیشین در کشور از سال ۱۳۷۶ در دبیرخانهٔ مجمع تشخیص مصلحت نظام این احساس وجود داشت که سامانهٔ کلان‌خط و مشی‌گذاری راهبردی کشور و مدیریت آن دچار نقص و ناهماهنگی و فاقد اهداف اجماعی است و این که سیاست‌های کلّی نظام در یک جهت خاص و معین تدوین نمی‌شود، به همین دلیل در سال ‏۱۳۷۸ بحثی با عنوان «افق آینده» در دبیرخانهٔ مجمع تشخیص آغاز گردید که سرآغاز طرح سند چشم‌انداز شد. به تعبیر دبیر این مجمع، پس از آن که موضوع، نزد رهبری مطرح گردید، ایشان این مسئله را «یک حلقهٔ مفقودهٔ راهبردی» تعبیر و به مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کرد که چشم‌انداز بیست‌سالهٔ آیندهٔ کشور را ترسیم کنند. از اعضای مجمع تشخیص، افراد زیر جزو کمیسیون تدوین سند چشم‌انداز بوده‌اند: محسن رضایی، زنگنه، حبیب‌الله عسگر اولادی، نبوی، ایروانی، محمد هاشمی، علی اکبر ولایتی، مجید انصاری، حسین مظفر. واگذاری تدوین سند چشم‌انداز به مجمع تشخیص مصلحت نظام، با این استدلال انجام پذیرفته که، چون سند چشم‌انداز خود نوعی تدوین سیاست کلّی نظام است، پس در حیطهٔ وظایف مجمع می‌باشد. در هر حال، سند چشم‌انداز در آذر ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان برنامهٔ بیست‌سالهٔ کشور و با عنوان «چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ ه‍. ش» از سوی مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهوری وقت، محمد خاتمی، ابلاغ شد. سوال اینجاست که چرا از مجمع تشخیص مصلحت و دبیر وقت (جناب محسن رضایی) درباره عملکرد کاری اش برای تحقق سند چشم انداز سوال نمی‌شود؟ چرا در شرایطی که مقرر بود در بسیاری از شاخص‌ها و حوزه‌ها، اول منطقه باشیم، دچار انحراف در عملکرد هستیم. هرچند که اگر پای صحبت این دسته از دوستان بنشینیم، با میان کشیدن پای تحریم همه چیز را توجیه می‌کنند و کمتر توجهی به کم توانی شخصی در راهبری راهبردی کار نمی‌شود. نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، تا کی باید تاوان چنین هزینه‌های گزافی را بپردازد و ملاحظه گری نسبت به افراد داشته باشد؟ متن انتقادی مهران صولتی، عباس عبدی و حسین جلیلی در همین رابطه، اقدام به بررسی برخی از ابعاد عدم تحقق سند چشم انداز نموده است.

ربیعی گفت: هر کسی دلش برای کشور می‌سوزد، باید مرجعیت رسانه را در داخل حفظ کند. متاسفم که فیلم‌های خوب ایرانی در ماهواره باید تبلیغ شود؛ این یعنی مرجعیت تفریح و سرگرمی هم از دست رفته است. وضعیت شبکه نمایش خانگی هم مایه نگرانی است. گویا عده‌ای تا مردم روزنه‌ای برای سرگرمی و شادابی پیدا می‌کنند، در صدد بستن آن روزنه هستند.

علی ربیعی در مقاله خیابان‌های مهر ۱۴۰۱ و آینده ایران، به سرانجام فروکش کردن ناارامی‌های مهر ۱۴۰۱ و آسیب عدم عبرت آموزی از آن اشاره می‌کند. می‌گوید بدون شک، ما نیازمند اصلاح و تغییر سیاست‌ها در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی خواهیم بود. این کار هم باید توسط اهلش انجام شود. علی ربیعی دغدغه تکرار اشتباهات توسط نهاد امنیت و سیاست را داشته و تسریع در بعد نرم افزاری توسعه، پیشنهاداتی را ارایه می‌کند.

در نخستین روز‌های تلخ پس از فوت مرحومه «مهسا امینی» اتفاقاتی در کشور شروع شد که بار دیگر جامعه شناسان و تحلیل گران را به تعمق در آنچه که زیر پوست جامعه ایران می‌گذرد، وا داشت. واقعیت این است که فراتر از عواطف و احساسات، باید واکنش جامعه به این رخداد تلخ را از جنبه‌های گوناگون مورد بررسی قرار داد تا تغییرات اجتماعی فهم و تحلیل شود. گفتگوی جماران با علی ربیعی استاد دانشگاه و وزیر پیشین رفاه و تأمین اجتماعی، در همین راستا بخوانید